Utdanningsforbundet Osterøy sine kommentarar til Osterøy kommune sitt budsjettframlegg 2025

Publisert: 03.12.2024

Utdanningsforbundet Osterøy anerkjenner den utfordrande økonomiske situasjonen Osterøy kommune no står i, og vi forstår at eventuelle nye tiltak som vert lagt fram fører til at andre tiltak må reduserast. Sjølv om vi i hovudsak kommenterer den delen som gjeld sektor for Oppvekst, Undervisning og Kultur, spesielt på barnehage og skule, ser vi alvorleg på situasjonen for resten av Osterøy kommune. Vi er generelt uroa for kommunen si drift og korleis ein skal oppretthalde drifta på ein tilfredsstillande og forsvarleg måte

Førebygging

Utdanningsforbundet Osterøy har lenge påpeika at laget rundt borna/elevane må styrkast, men det er det motsette som skjer kvar gong. Barnehagane og skulane treng tilstrekkelege  økonomiske rammer for å kunne drive lovleg og forsvarleg. Vi vil peike på dei store utfordringane med å rekruttere og behalde leiarar og lærarar i skulane og barnehagane, og ei krevjande vikarsituasjon. Dei som på papiret har ei bemanning opplever at det ikkje samsvarer med mengda med pålagte arbeidsoppgåver, og som i tillegg skal følgje opp ungar med stadig større hjelpebehov og demme opp for eit vedvarande høgt sjukefråvære og mangel på vikarar. Både i barnehagane og skulane er det mange som vurderer å slutte i jobben, rett og slett fordi dei ikkje greier meir, og vi ser ein aukande tendens til at pedagogar forsvinn frå yrket.

Tenestene våre er allereie hardt pressa.

Barnehage:

Dei tilsette beskriv ein kvardag som til tider driv meir med oppbevaring av ungane, enn ein pedagogisk verksemd. Årsakene er låg grunnbemanning, høgt sjukefråvære og vikarmangel. Dei tilsette strekk seg langt for å gje ungane eit forsvarleg og pedagogisk tilbod, men meirbelastninga på grunn av bemanningssituasjonen fører stadig til nye sjukmeldingar. Det meldingar om at ein stor del av pedagogane sin tariffesta plantid på minimum 4 t/veke ikkje vert gjennomført som planlagt, då pedagogane må vere vikar på avdelinga fordi det ikkje er forsvarleg å forlate ungane. I tillegg fell viktige oppgåver til styrarane vekk, då dei må gå inn på avdelingar som vikar. Dette medfører til eit ekstra-arbeid, eit arbeid som ofte vert henta inn utanom ordinær arbeidstid. Dette er etter kvart meir regelen enn unntaket.

Vi veit at bemanningsnorm i utgangspunktet er på plass, men i løpet av ein dag i barnehagen er det få timer i dag som dekkes opp fullt opp. Med minimal vikarbruk vil situasjonen forverrast ytterlegare. Medlemane våre i barnehage melder i frå om at dei i stor grad har oppleving av å driva «brannslukking» framfor førebyggjng og at dei er usikre på korleis dei skal klara å snu dette arbeidet utan at ein vert tilført noko ressursar.

Skule

Ved kvar budsjettbehandling opplever me ein ny runde med innsparing på skule. Over tid fører dette til ein større og større belastning på kvar enkelt skule og lærar. Dette gjeld òg tilhøve ved Osterøy inkludering- og læringssenter. Ved fråvere vert det ofte ikkje sett inn vikar, i staden vert grupper sett saman og/eller spesialundervisning fell vekk. Forslaget om å minimalisere utgifter til vikarar ved vakansar vil føre til større arbeidspress for dei tilsette. Omdisponering og interne rokkeringar på kort varsel skaper uføreseieleg og auka arbeidspress både for tilsette og leiarar, og vil òg måtte gå ut over både kvaliteten på opplæringa og forsvarlegheit. Utdanningsforbundet Osterøy har fått klare signaler frå tillitsvalde/klubbar/medlemmar om at det er ein allereie ein tøff arbeidskvardag. Minimal bruk av vikarar vil kunne føre til økt arbeidspress, tiltagande sjukefråvær, utfordringar i høve til forsvarleg bemanning og reduserte moglegheiter for å gjennomføre planlagde undervisningsopplegg med kvalitet. Vidare seier Opplæringslova § 17-7: Krav om at skolane har tilgang på vikarar. «Kommunen og fylkeskommunen skal sørgje for at skolane har tilgang på vikarar ved vanleg og venta fråvær.» Slik Utdanningsforbundet Osterøy ser det, oppmodar dette forslaget i budsjettet til direkte brot på §17-7.

Når det gjeld reduksjon av kontaktlærarar på Osterøy ungdomsskule, må kommunen gjere eit godt reknestykke for kva innsparingane vil verte her. Vi er inne i eit tid der undersøkingar viser at fleire unge slit og ønskjer tettare vaksenkontakt og sosialt fellesskap på skulen. Kor mange elever tenkjer ein på kvar kontaktlærar? Kva er forsvarleg? Utdanningsforbundet Osterøy oppmodar administrasjon og politikarar til å setje seg inn kor stor denne funksjonen er av betydning for kvar elev. Ifølge opplæringslova skal alle elevar ha ein kontaktlærar, og kontaktlæraren har eit spesielt ansvar for dei praktiske, administrative og sosialpedagogiske gjeremål. Kontaktlæraren er difor eit naturleg bindeledd mellom skule og heim. Dette kjem i tillegg til undervisning! I tillegg seier avtaleverket – SFS2213 – at kontaktlærarar med 21 eller fleire elevar får ein ekstra kontaktlærartime. Kor mykje vil ein reelt spare?

Sjølv med elevtalsnedgang er Utdanningsforbundet Osterøy uroleg for kva konsekvensar det vil få for opplæringstilbodet til elevane og arbeidstilhøva til dei tilsette om ein reduserer med årsverk i skule. Det ressurskrevjande å snu innsatsen ifrå reparasjon til førebygging og elevar sine behov vil av og til vera av ein slik art at dei treng eit tilpassa opplæringstilbod som ikkje kan dekkjast i den ordinære klassen/gruppa. Ein må ikkje gløyme OIL og dei utfordringane dei står i kvar dag.

Bekymring for konsekvensar ved føreslått budsjett

Utdanningsforbundet Osterøy stiller seg tvilande til at budsjettet er realistisk. Vi er sterkt bekymra for konsekvensane dette stramme budsjettet vil få for de tilsette sitt arbeidsmiljø og retten til eit trygt og godt opplæringstilbod for born og elevar. Det blir en krevjande, og nærmat umogleg oppgåve å løyse oppdraget forsvarleg innanfor dei budsjettrammene som er føreslått. Så lenge handlingsrommet er definert av skule- og barnehageeigar som svært begrensa, meiner vi det ikkje er mogleg å iverksette føreslåtte tiltak utan at det får alvorlege følger for born/elever, foreldre/føresett, tilsette og leiarar.

Utdanningsforbundet Osterøy er bekymra for rekruttering til lærarstillingar, leiarstillingar og andre sentrale stillingar innafor sektoren, og moglegheitene for å få tak i den nødvendige kompetansen. Ikkje minst behalde dyktige medarbeidarar, som har mykje av både formell og uformell kompetanse! Dette gjeld heile området innafor sektor Oppvekst, Undervisning og kultur; skule, barnehage, Familiens hus og kultur og mangfald.  Vi erfarer tiltagande rekrutteringsutfordringar både til lærarstillingar, skuleleiarstillingar og stillingar som er viktige i arbeidet med laget rundt born/elevar. Like bekymra er vi no for om vi klarer å behalde våre godt kvalifiserte pedagogar, leiarar og tilsette i sentrale stillingar. Det er tydelege signaler frå grasrota om at arbeidskvardagen er i ferd med å bli for krevjande. Grunnbemanninga er innanfor lovverket, men opplevast som marginal i det utfordringsbiletet vi har. Styrkingstiltak og moglegheiter for innsetting av vikar, også ved korttidsfråvær, er helt avgjerande for å kunne stå i jobben.

I formålsparagrafen til Utdanningsforbundet står det: «Utdanningsforbundet skal arbeide for at barn, unge og voksne får et kvalitativt godt og etisk forsvarlig opplæringstilbud, og for at utdanning skal ha en sentral rolle i samfunnet». Som profesjonsutøvarar er vi opptatt av kvalitet og forsvarlegheit, og det inneberer meir enn lovpålagt og «godt-nok». Vi ser med stor bekymring på føreslåtte tiltak som vil forringe opplæringstilbodet, både pedagogisk, sosialt og fagleg, i tida som kjem. Vi har ikkje valt å gå inn på kvart enkelt tiltak, då det det viktigaste blir å få utvida ramma slik at opplæringstilbodet vert verande pedagogisk, fagleg, sosialt og likeverdig for alle born og elevar i Osterøy kommune.

Vi treng:

- at politikarar jobbar for meir ressursar til barnehage, skule og førebygging.

- ei ROS-analyse som viser konsekvensane av den tilrådde nedbemanninga.

- lærarnorm/pedagognorm på klasse/gruppenivå, ikkje samla på einingsnivå.

- fast tilsette vikarar.

- å rekruttere og behalde dyktige tilsette.

- ta tak i sjukefråvær og nærværsarbeidet.